Czy górale przejmowali majątki po Żydach wywiezionych do obozów zagłady? „Biała odwaga” w kinach od 8 marca
W „Białej odwadze” po raz pierwszy w tak odważny i bezpośredni sposób zostało pokazane, jak mogło wyglądać przejmowanie majątków po Żydach wywiezionych przez Niemców do obozów zagłady. Ta karta w historii Polski jest wstydliwa, ale prawdziwa. Podobne wydarzenia miały miejsce nie tylko na Podhalu, ale w całej Polsce.
Scena obrazująca wymianę, której przedmiotem był sklep na Krupówkach, w zamian za lojalność i donoszenie, trafia do sieci w dzień kinowej premiery filmu Marcina Koszałki.
W filmie nie brakuje trudnych, drażliwych moralnie wątków. Temat Goralenvolk, czyli niemiecka akcja tworzenia ruchu separatystycznego wśród górali na Podhalu, prowadzona w latach 1939–1944, nie był do tej pory zakorzeniony w społecznej świadomości. Dlatego też „Biała odwaga” na długo przed premierą stała się obiektem burzliwych dyskusji, angażując nie tylko poruszonych mieszkańców Podhala, ale osoby z całej polski, niezależnie od preferencji politycznych.
– Przejmowanie pożydowskiego mienia miało miejsce nie tylko na Podhalu. W Zakopanem było to szczególnie perfidne, bo sklepy, mieszkania i dobytek przechodziły w ręce przedstawicieli elit góralskich, które zdecydowały się na współpracę. To bolesna scena, ale prawdziwa – mówi Łukasz M. Maciejewski, współscenarzysta „Białej odwagi”.
– Tematu żydowskiego zaledwie dotknąłem w „Białej odwadze”. (…) Z szacunku dla narodu żydowskiego nie mogłem go całkowicie pominąć. To, że działacze Goralenvolku w prezencie od Niemców przejmowali mienie żydowskie jest symbolem tego zła, które tam się wydarzyło, także już po zakończeniu wojny. (…) Mam nadzieję, że może mój film uruchomi dyskusję, zwłaszcza, że do tej pory dziewięćdziesiąt parę procent Polaków nie wie, że coś takiego jak Goralenvolk się wydarzyło – mówi Marcin Koszałka, reżyser „Białej odwagi”.
O FILMIE:
Akcja „Białej odwagi” dzieje się pod koniec lat 30. na Podhalu. Utalentowany taternik, potomek znakomitego góralskiego rodu Jędrek Zawrat lubi życie na krawędzi. Gdy się wspina, wybiera najtrudniejsze drogi, gdy kocha gotów jest poświęcić wszystko. Jego wybranką jest piękna Bronka. Jednak na skutek rodzinnej decyzji ręka dziewczyny zostaje oddana starszemu z braci Zawratów, statecznemu i poważnemu Maćkowi.
Dumny Jędrek porzuca rodzinne strony, by szukać zapomnienia wśród krakowskiej bohemy. Na swojej drodze spotyka niemieckiego naukowca i alpinistę Wolframa, który głosi teorię, w myśl której Górale pochodzą od starogermańskiego plemienia Pragotów. Gdy wybucha wojna, Niemcy oferują mieszkańcom Podhala współpracę. Maciej Zawrat wspierany przez wiele wybitnych rodów, zdecydowanie odrzuca tę propozycję.
Jednak przekonany przez Wolframa Jędrek, mając nadzieję na odzyskanie ukochanej i ocalenie swojej społeczności przed wojenną zagładą, podejmuje współpracę. Jędrek i Maciej uwikłani w historię, zmuszeni do najtrudniejszych wyborów, kochający tę samą kobietę, staną po przeciwnych stronach sporu, który zdecyduje nie tylko o ich osobistych losach, ale o przyszłości całego regionu.
TWÓRCY:
Reżyseria: Marcin Koszałka („Czerwony pająk”).
Scenariusz: Marcin Koszałka, Łukasz M. Maciejewski („Ukryta sieć”, „Najmro”, „Król”).
OBSADA:
Filip Pławiak („Czerwony pająk”, „Rojst” – serial, „Chyłka. Zaginięcie” – serial),
Julian Świeżewski („25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy”, „Wołyń”, „Rojst” – serial),
Sandra Drzymalska („Najmro. Kocha, kradnie, szanuje”, „Listy do M. 2”, „Belfer” – serial),
Jakub Gierszał („Sala samobójców”, „Najlepszy”, „Najmro. Kocha, kradnie, szanuje”, „Pokot”),
Juliusz Chrząstowski („Boże Ciało”, „Twarz”, „Różyczka”, „Pitbull”),
Andrzej Konopka („25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy”, „Róża”, „Kler”, „Pokot”, „Wataha” – serial),
Wiktoria Gorodecka („Ikar. Legenda Mietka Kosza”, „Bodo”, „Pułapka” – serial),
Adam Woronowicz („Popiełuszko. Wolność jest w nas”, „Zupa nic”, „Teściowie”, „Chrzest”, „Czerwony pająk”).
Produkcja: Magdalena Kamińska, Agata Szymańska/Balapolis.
Dystrybucja w Polsce: Monolith Films.