Fotoreporterka, dzięki której świat dowiedział się o koszmarze II wojny światowej.  21 lipca przypada 47. rocznica śmierci Lee Miller

Jako korespondentka wojenna brytyjskiej edycji magazynu „Vogue” pokazała światu tragiczną prawdę o kulisach II wojny światowej. 13 września wejdzie do kin film Ellen Kuras „Lee. Na własne oczy”. Główną rolę zagrała w nim Kate Winslet. O jej kreacji Artur Zaborski pisał dla Gazety Wyborczej: „Oczarowuje od pierwszej sceny”.

Brytyjska aktorka nie tylko wcieliła się w Lee Miller, ale też wyprodukowała ten film. Stwierdziła, że fotografka jest idealną bohaterką na nasze czasy.

Kim była Lee Miller?

Elizabeth Miller, nazywana przez bliskich po prostu Lee, była rodowitą Amerykanką urodzoną 23 kwietnia 1907 roku w Pughkeepsie w stanie Nowy Jork. Jako nastolatka ogromnie wstydziła się swojego ciała, więc by nauczyła się je akceptować, ojciec zaczął jej robić akty. Zdjęcia te wciąż wywołują kontrowersję, podejrzewano nawet relację kazirodczą, jaka mogłaby ich łączyć. Jednak Lee stanowczo temu zaprzeczała, twierdząc, że ojciec zawsze był dla niej wsparciem. Nie jest pewne, czy Theodore Miller wiedział, iż córka w dzieciństwie była ofiarą gwałtu dokonanego przez przyjaciela rodziny.

Dwudziestoletnia Lee, za namową Conde Nast, rozpoczęła karierę modelki. Fotografowali ją najwięksi artyści dwudziestolecia międzywojennego, ale szybko znudziła ją ta rola. Zamiast pozować wolała tworzyć. Wyjechała więc do Paryża, gdzie zaczęła uczyć się fotografowania u surrealisty i dadaisty Mana Raya. Był też muzą m.in. Pabla Picassa.

W wieku 24 lat wróciła do USA i w Nowym Jorku otworzyła własne atelier fotograficzne. Portretowała nowojorską elitę artystyczną i finansową. Potem wróciła do Europy, gdzie zastał ją wybuch II wojny światowej.

Lee – reporterka

Miller jako jedna z pierwszych dokumentowała z bliska poświęcenie żołnierzy, cierpienie cywilów i koszmar niemieckich obozów koncentracyjnych. Zdjęcia, jakie robiła w czasie wojny przeszły do historii.

– Swoimi zdjęciami Lee dawała głos tym, którzy zostali go pozbawieni – powiedziała na ubiegłorocznym Festiwalu Filmowym w Toronto reżyserka Ellen Kuras

Jako jedyna kobieta miała możliwość wejścia do żeńskiej części koszarów wojskowych, gdzie fotografowała damską bieliznę. To ona zrobiła zdjęcie Annie Leskiej, jednej z trzech Polek w brytyjskiej pomocniczej służbie rozprowadzjącej samoloty Air Transport Auxiliary.

Wspólnie z Davidem E. Schermanem, swoim przyjacielem i korespondentem magazynu „Life” sfotografowali się nawzajem w łazience Adolfa Hitlera w jego monachijskim mieszkaniu dokładnie wtedy, kiedy Fuhrer i Ewa Braun popełnili samobójstwo w Berlinie.

Brytyjska cenzura zablokowała wiele zdjęć Lee, zwłaszcza tych dokumentujących rzeź w obozach koncentracyjnych. Ówczesna naczelna „Vogue” wysłała je jednak do amerykańskiej redakcji, która w czerwcu 1945 roku opublikowała wstrząsający fotoreportaż na podstawie tych zdjęć.

Miller zapłaciła za wojenne przeżycia ogromną cenę, cierpiała na depresję, uzależnienie od leków i alkoholu oraz PTSD.

Po wojnie fotografka wyszła za mąż za angielskiego artystę i arystokratę, Rolanda Penrose’a, z którym doczekała się syna. Zmarła na nowotwór 21 lipca 1977 roku.

Gdyby syn Lee Miller nie odnalazł na strychu setek tysięcy klisz i stykówek, które jego matka zrobiła w czasie II wojny, świat mógłby ją zapamiętać jedynie jako piękną muzę surrealistów i modelkę „Vogue” o subtelnej urodzie. Początkowo bohaterami jej zdjęć była śmietanka bohemy paryskiej: Pablo Picasso i Salvador Dalí. Ale to nie z ich powodu zapisała się w historii, co przypomina film Ellen Kuras.

Jest rok 1938. Lee Miller, wzięta modelka i muza artystów, próbuje swych sił jako fotografka. W świecie zdominowanym przez mężczyzn codziennie musi udowadniać swoją wartość. Nie chce zajmować się jedynie modą i fotografowaniem pięknych wnętrz. Ma wielki talent do wydobywania w obrazach prawdy o ludzkim życiu, do nawiązywania niezwykłego porozumienia z bohaterami swoich fotografii, szczególnie kobietami. Gdy Europa pogrąża się w koszmarze II wojny światowej, Miller nie chce oglądać jej z bezpiecznej odległości. Wyrusza na front, by jako korespondentka wojenna brytyjskiego „Vogue’a” pokazać światu tragiczną prawdę o ludzkim wymiarze wojny. Jako jedna z pierwszych fotografów widzi z bliska poświęcenie żołnierzy, cierpienie cywilów i koszmar niemieckich obozów koncentracyjnych.

Reżyseria: Ellen Kuras („Ozark” – serial, „Paragraf 22” – serial)

Zdjęcia: Paweł Edelman („Pianista”, „Katyń”, „Autor widmo”, „Pan Tadeusz”, „Kamienie na szaniec”, „Rzeź”, „Wenus w futrze”, „Oficer i szpieg”)

Obsada: Kate Winslet („Lektor” – OSCAR, „Titanic”, „Avatar: Istota wody”, „Holiday”, „Niezgodna”, „Droga do szczęścia”, „Zakochany bez pamięci”, „Mare z Easttown” – serial); Alexander Skarsgard („Wiking”, „Tarzan: Legenda”, „Wielkie kłamstewka” – serial, „Niedobrani”, „Godzilla vs. Kong”);’ Marion Cotillard („Niczego nie żałuję – Edith Piaf” – OSCAR, „Makbet”, „Dwa dni, jedna noc”, „Sprzymierzeni”, „Assasin’s Creed”, „Asteriks i Obeliks: Imperium smoka”); Andy Samberg („Palm Springs”, „To tylko seks”, „Sąsiedzi”, „Do zaliczenia”)

Gatunek: dramat / biograficzny

Produkcja: USA 2023

Dystrybucja w Polsce: Monolith Films